Wie niet met het kind in zichzelf kan omgaan, zal er nooit in slagen om een authentiek contact met een kind te krijgen. Het onderwijs verkeert in een diepe crisis, en het vak van meester of juf is veranderd in de uitvoering van zoveel mogelijk regeltjes, moeten en niet mogen. Nu is er geen kind dat niet allergisch is voor moeten en niet mogen. Daar komt het als vanzelf tegen in opstand. Die opstand noem ik de opstand van de homo ludens.
De homo ludens weigert slaafs regels op te volgen want dat is zo goed voor als je later in de zogenaamd `echte wereld` terecht komt. Weten hoe je je op kantoor moet gedragen: rustig, netjes en ijverig. Veel geld verdienen voor de baas, zodat hij het goed doet voor de aandeelhouders die zo graag meer geld willen maken van hun aandelen.
Ieder weldenkend mens begint te schreeuwen bij zo´n perspectief. Er is een mooie uitdrukking voor bedacht: intensieve menshouderij. Het beeld van de kippenindustrie toegepast op het bedrijfsleven, en inmiddels via de ophokuren ook doorgedrongen tot het schoolbestaan.
De homo ludens heeft schijt aan dit alles. Omdat het in de eerste plaats om levensvreugde gaat, en dit haaks staat op het doen van mijn plichten. Leren komt voort uit de nieuwsgierigheid waarmee een kind de wereld wil ontdekken, daar zijn heen ophokuren voor nodig.
Mijn lievelingsgedicht van Martinus Nijhoff beschrijft dit gevoel op meesterlijke wijze:
Het kind en ik
Ik zou een dag uit vissen,
ik voelde mij moedeloos.
Ik maakte tussen de lissen
met de hand een wak in het kroos.
Er steeg licht op van beneden
uit de zwarte spiegelgrond.
Ik zag een tuin onbetreden
en een kind dat daar stond.
Het stond aan zijn schrijftafel
te schrijven op een lei.
Het woord onder de griffel
herkende ik, was van mij.
Maar toen heeft het geschreven,
zonder haast en zonder schroom,
al wat ik van mijn leven
nog ooit te schrijven droom.
En telkens als ik even
knikte dat ik het wist
liet hij het water beven
en het werd het uitgewist.
Kijk op donderdagavond naar de documentaire op Nederland 2 om 22:50 uur Meester Ben.
6 opmerkingen:
Hoi Caroly,
Om te beginnen, opstand is 1 van de manieren om blijk tegeven van teveel aan regeltjes.
Toch heb ik wat kantekeningen bij de dingen die je schrijft, momenteel heb ik eerder het idee dat er te weinig regels en te weinig structuur is.
En de weinige regels die er zijn zijn ook nog eens grotendeels onzinnig, zoals 1040 uur op school zijn terwijl er geen leraren zijn.
Dus wel zinnige regels.
Kortom ik ga voor de gulden middenweg. Rechtvaardige structuur, consequent zijn en regels waar nodig.
Groetjes, Nyncke
Een treffende term, intensieve menshouderij. Een interessant vraagstuk voor iedere burger.
Het maakt op zich niet veel verschil of je nu in een directie zit, achter een balie zit, op Bali zit, vrijwilligerswerk doet, een glijbaan hebt (ja, die bestaan echt en zijn de laatste jaren in Nederland zelfs legaal) of achter een stofzuiger loopt. Het beste wat je kunt doen is nagaan: "Is dit de plek waar ik wil zijn?" en "Is dit wat ik heel diep vanuit mijn hart doe?".
Luidt jouw antwoord volmondig "Ja!", dan is dat fijn voor jou en anderen! In dat geval hoef je niet verder te zoeken en actie te ondernemen (een opleiding te beginnen, van baan te veranderen etc etc). Je hebt je bestemming dan bereikt.
Maar is het antwoord een duidelijk "Nee!", dan heb je zelf een aandeel (over 'aandelen' gesproken) in die 'intensieve menshouderij'. Anders gezegd: Je doet je natuur geweld aan en leeft geforceerd, je leeft een leven dat het jouwe niet is. Elk aandeeltje dat ik in mijn eigen intensieve menshouderij heb, verlies ik graag. Ik investeer liever in totaal andere aandelen.
Wie wil een leven dat rijk is aan die dingen die hem / haar niets waard zijn? Waar investeer jij in?
* * * * * Toshmaru, 30 jan 2008.
Hoi Caroly en alle bezoekers van http://carolydekker.blogspot.com/,
Een speels idee - nu we het toch over de Homo Ludens hebben - zo'n blog. Ik heb zojuist ook mijn blog geopend. Ik kon het niet laten! Meestal doe ik niet mee aan rages - maar speels als ik ben, zijn uitzonderingen altijd mogelijk...
Voor wie weet dat 'ie wil investeren, maar nog niet weet waarin, investeer eerst 'ns in het totstandkomen van dit blog: http://toshmaru.blogspot.com/
Een breed gedragen investering gaat zeker en vast iets bijzonders opleveren.
Hartelijke groet,
Toshmaru.
Lieve Caroly,
leuk idee- dus een commentaartje erbij - dat maakt het nog leuker.
1. Ik heb toch wel veel jaren van mijn leven op kantoor doorgebracht, maar ik had het altijd heel druk met de dingen doen die ik dacht dat er gedaan moesten worden - met de baas had dat niet zoveel te maken. Als je eigener beweging doet wat je denkt dat er moet gebeuren ben je vervolgens al gauw zeld de baas en maak je het met je medewerkers nog veel leuker - en volop creatief spel waardoo dingen mooier en beter worden. En verder: in de beste van alle werelden is plicht natuurlijk niet nodig want doet iedereen uit zichzelf wat er moet gebeuren en vidnt dat leuk. Maar: doe je als moeder dan alleen de vuile vaat terwijl je tieners homo ludensje spelen? Is dat goed voor jou? Spelen is het niet. Is het goed voor je tieners? Waarschijnlijk niet. Of doe je de vaat gewoon niet en laat de Verelendung toeslaan tot je tieners ontdekken dat eht nuttig werk is om de vaat te doen? Ik stel prijs op een oplossingsvoorstel voor dit dilemma vanuit de visie van opstand van de homo ludens.
veel succes met het initatiefje verder,
mary fahrenfort
Een mogelijke uitwerking van het door Mary geschetste dilemma:
'Homo ludens' is een abstract begrip. De Homo ludens heeft een abstracte keuken en dus alleen maar een abstracte afwas. Wil een werkelijk bestaand mens - niet een abstract idee ervan - speelruimte creëren, bijvoorbeeld om speels en creatief te kunnen kokkerellen, dan is van tijd tot tijd opruimen en afwassen nodig. Voor spel is nu eenmaal - heel letterlijk - speelruimte nodig. Misschien een saai en 'automatische piloot'-klusje, dat afwassen. Zelf maak ik dat dezer dagen speels door tijdens het afwassen en afdrogen naar muziek of Bommelhoorspelen (http://www.omroep.nl/nps/bommel/) te luisteren. Maar er is vast nog veel meer mogelijk om nuttige, nodige en 'plichtmatige' klusjes speels te maken, als je begrijpt wat ik bedoel. 'Noodzakelijk' en 'speels' hoeven elkaar niet uit te sluiten, als ik zo vrij mag zijn ;-) (vrij naar M. Toonders strip).
"Homo ludens" hoeft geen abstract begrip te zijn. Ik zou dolgraag de bundel van Constant Niewenhuys over "de opstand van de homo ludens" lezen, want ik vermoed dat hij wel degelijk inhoud geeft aan de "homo ludens". Ik denk dat je het begrip heel ruim moet zien. Als de volle creatieve potentie van de gehele mensheid eenmaal ontketend is, dan hoeven wij helemaal niet meer af te wassen! Dan kunnen we met z'n allen muziek maken, schrijven, dansen,..
En het klinkt paradoxaal, maar naarmate het slechter en slechter gaat met de huidige wereld, des te sneller zullen we met z'n allen dansen! Of zoals Heraclitus het zegt: "Oorlog is de vader van alle dingen.".
Een reactie posten